Хэллоуин - ел саен үткәрелә торган бәйрәм, ләкин ул нинди бәйрәм?Бу үзенчәлекле гадәт ничек барлыкка килгән?Кайберәүләр әйтүенчә, бу җеннәргә табынуның бер төреме?Яки бу кайбер борынгы мәҗүсиләр йоласының зарарсыз вестигымы?
"Хэллоуин" сүзе католик чиркәвеннән килеп чыккан.Бу барлык Хэллоу Хауваның контракт коррупциясеннән килә.1 ноябрь, "Барлык чокырлар көне" (яки "Барлык изгеләр көне") - изгеләр хөрмәтенә католик бәйрәме көне.Ләкин, б. Э. V гасырында, Селтик Ирландиядә җәй рәсми рәвештә 31 октябрьдә тәмамланды. Бәйрәм Самхайн (чәчү) дип аталган, Селтик Яңа ел.
Бер хикәядә әйтелгәнчә, ул көнне, узган ел эчендә үлгән кешеләрнең рухлары киләсе елга тере гәүдәләр эзләп кайтачак.Бу аларның ахирәткә бердәнбер өмете дип саналган.Кельтлар бу вакыт эчендә барлык космос һәм вакыт законнары туктатылган дип саныйлар, бу рух дөньясына тереләр белән аралашырга мөмкинлек бирә.
Табигый, әле яшәүчеләр ия булырга теләмәделәр.Шулай итеп, 31 октябрьгә каршы төндә авыл кешеләре өйләрендәге утны сүндерерләр, салкын һәм кирәксез итәрләр иде.Аннары алар төрле костюмнар киеп, тирә-юньдә шау-шу белән парадлаштылар, мәетләр эзләүче рухларны куркыту өчен мөмкин кадәр җимергеч булдылар.
Мөгаен, ни өчен кельтларның утларын сүндергәннәрен яхшырак аңлату рухка ия булырга комачауламаган, ләкин барлык Селтик кабиләләре утларын уртак чыганактан, Ирландия уртасында, Усиначта янып торган Друидик уттан кабызу өчен булгандыр.
Кайбер хәбәрләрдә кельтларның баганада булган кешене ничек яндырулары турында әйтелә, бу инде рухлар өчен дәрес.Селтик тарихының башка хикәяләре бу хикәяләрне миф дип саныйлар.
Римлылар Кельтик практикаларын үзләренеке итеп кабул иттеләр.Ләкин безнең эраның беренче гасырында Самхайн октябрьдә булган кайбер Рим традицияләрен бәйрәм итүгә ассимиляцияләнде, мәсәлән, җимеш һәм агачларның Рим алласы Помонаны хөрмәтләү көне кебек.Помона символы - алма, ул безнең хәзерге Хэллоуинда алма өчен боббинг традициясенең килеп чыгышын аңлатырга мөмкин.
Практиканың төп юнәлеше дә вакыт узу белән үзгәрде.Рухка ия булу ышанычы кимегәндә, хобгоблиннар, арбалар, сихерчеләр кебек киенү гадәте тагын да тантаналы роль уйнады.
Хэллоуин гадәте Америкага 1840-нчы елларда Ирландия иммигрантлары тарафыннан илнең бәрәңге ачлыгыннан кача.Ул вакытта Яңа Англиядә иң яраткан уен кораллары, койма капкаларын чистарту иде.
Хәйлә яки дәвалау гадәте Ирландия Кельтлары белән түгел, ә тугызынчы гасыр Европа гореф-гадәтләре белән барлыкка килгән дип уйланыла.2 ноябрьдә, Бөтен җаннар көнендә, беренче мәсихчеләр авылдан авылга йөреп, карагат белән квадрат икмәкләрдән ясалган "җан тортлары" сорыйлар.Сораучылар күбрәк җан тортлары алсалар, донорларның үлгән туганнары исеменнән әйтергә вәгъдәләр шулкадәр күп булыр иде.Ул вакытта үлгәннәр үлемнән соң берникадәр вакытка калдылар, һәм дога, хәтта таныш булмаган кешеләр дә, җанның күккә китүен тизләтә алыр иде.
Джек-о-фонарь гадәте, мөгаен, Ирландия фольклорыннан килгәндер.Әкияттә әйтелгәнчә, Джек исемле кеше, исерек һәм хәйләкәр буларак танылган, Шайтанны агачка менәргә алдаган.Аннары Джек агач кәүсәсенә хач рәсемен ясады, шайтанны агач өстенә каплады.Джек шайтан белән килешү төзеде, әгәр ул аны беркайчан да вәсвәсә итмәсә, ул аны агачка ташларга вәгъдә бирәчәк.
Халык әкияте буенча, Джек үлгәч, аңа явыз юллары аркасында Күккә керү рөхсәт ителмәгән, ләкин аңа шулай ук җәһәннәмгә керү рөхсәт ителмәгән, чөнки ул шайтанны алдаган.Киресенчә, шайтан аңа салкын караңгылыкта үз юлын яктырту өчен бер эмбер бирде.Эмбер озынрак балкып торсын өчен, чокырлы шалкан эченә урнаштырылды.
Ирландиялеләр шалгапларны үзләренең "Джек фонарьлары" итеп кулланганнар.Ләкин иммигрантлар Америкага килгәч, ашкабакның шалгага караганда күпкә күбрәк булуын ачыкладылар.Шулай итеп, Америкадагы Джек-О-фонарь куышлы кабак иде, эмбер белән яктыртылды.
Шулай итеп, кайбер культлар Хэллоуинны иң яраткан "бәйрәме" итеп кабул итсәләр дә, көн үзе явыз гадәтләрдән үсмәгән.Ул Кельтларның яңа елны бәйрәм итү йолаларыннан, һәм урта гасыр европалыларның дога йолаларыннан үскән.Бүгенге көндә, хәтта күп чиркәүләрдә Хэллоуин кичәләре яки балалар өчен ашкабак ясау чаралары бар.Чыннан да, көн үзе ясаган кебек начар.
Пост вакыты: 12-2022 март